Waar wordt er morgen gestaakt? En heeft dat nog wel nut?

Morgen gaat ons land helemaal plat door een nationale staking van “ongeziene proporties”. Zowel de privésector als het hele openbare leven zullen tot stilstand komen. Dat bericht Het Laatste Nieuws. Waar kan je morgen de meeste hinder verwachten? En brengt zo’n nationale staking eigenlijk nog iets op?

Op 13 februari organiseren de vakbonden een nationale staking. Zij vinden de 0,8 procent waarmee de lonen in 2019 en 2020 mogen stijgen bovenop de index onvoldoende en pleiten voor een maximale loonstijging van 1,5 procent. De werkgevers beroepen zich op de loonwet, die zegt dat die maximale marge niet mag worden overschreden. Maar wat betekent die nationale stakingsdag nu voor de gewone burger?

De vakbonden verwachten dat een groot aantal personeelsleden van de VRT zullen staken. De openbare omroept benadrukt dat de kijkers daar weinig van zullen merken en dat de programma’s zullen doorgaan zoals gepland.

Bij het spoor gaat de 24-urenstaking van start op dinsdag om 22 uur. De NMBS meldt dat gemiddeld de helft van de treinen zal rijden, met name op de ochtend- en avondspits. De Lijn verwacht grote hinder en zet daarom werkwillige chauffeurs in op de belangrijkste verbindingen. Ook MIVB vraagt haar reizigers om een alternatief te voorzien. De internationale treinen rijden wel regelmatig, met uitzondering van de Eurostar naar Frankrijk.

De nationale stakingsdag zal voor bpost per gemeente verschillen. Ook waarschuwt bpost voor hinder bij de levering van pakjes indien de toegang naar de distributiecentra afgesloten wordt.

Scholen zullen vervanglessen organiseren of opvang voorzien wanneer leerkrachten staken. De koepels hebben geen zicht op hoe groot de hinder in het onderwijs precies wordt. Wel verwachten ze dat een aantal scholen in grotere steden gesloten zullen zijn, maar dat er hoe dan ook toezicht voor leerlingen is voorzien.

Ook bepaalde supermarkten zullen hun deuren sluiten. Delhaize verwacht mogelijk hinder bij hun 130 eigen winkels, maar hun 650 zelfstandige filialen zijn sowieso wel open. Albert Hein heeft weinig zicht op hoe groot de stakingsbereidheid wordt in hun winkels. Carrefour verwacht weinig problemen omdat hun personeel eerder al een loonsverhoging van 2 procent kreeg.

Op de administratieve diensten van de overheid zal er ook een verminderde dienstverlening zijn, zeker in Brussel. Personeelsleden in justitie, de gesloten centra en de gevangenissen zullen ook het werk neerleggen. De politie zal dan moeten inspringen in de gevangenissen.

Heel wat gemeentelijke diensten blijven tijdens de nationale stakingsdag dicht. Op sommige plaatsen sluiten ook de recyclageparken en de afvalophaling verschilt van gemeente tot gemeente. Bepaalde kinderopvangen blijven eveneens dicht, onder meer in Puurs, Mechelen en Oostende.

Woensdag zullen er tevens minder vluchten van en naar België uitgevoerd worden dan normaal. De vakbonden van Skeyes leggen het werk neer van dinsdagavond 22 uur tot woensdagavond 22 uur. Meer dan de helft van de vluchten zullen daardoor niet mogelijk zijn. Naast de luchtverkeersleiders zijn ook acties te verwachten bij andere luchtvaartactoren, waaronder catering, douane en afhandelaars.

Alle 222 geplande vluchten van Brussels Airlines worden morgen geschrapt. TUI fly zal haar vluchten dan weer omleiden via Rijsel, Parijs, Maastricht, Eindhoven en Amsterdam. Reizigers kunnen zich met bussen van en naar de alternatieve luchthavens begeven. Neckermann/Thomas Cook brengt klanten eveneens rond naar de omliggende luchthavens. De luchthaven van Charlerloi blijft morgen helemaal gesloten. Ryanair heeft nagenoeg al haar vluchten van en naar België op woensdag geannuleerd.

Momenteel zijn 317 van de 569 geplande vluchten geschrapt, maar dat aantal kan nog toenemen. Voor de vluchten die wel plaatsen, blijft de aanbeveling om ruim op tijd te vertrekken en indien mogelijk enkel met handbagage te reizen.

"Tot vrij recent waren die nationale stakingen niet te onderschatten als breekijzer in het sociaal overleg en de politiek", zegt Geert Van Goethem, professor Geschiedenis (UGent) en directeur van het instituut voor Sociale Geschiedenis (Amsab). Maar dat is nu anders.

Onenigheid tussen werkgevers en werknemers draait niet zelden positief uit voor het overleg, aldus gewezen ACV-topman Luc Cortebeeck: “Geregeld kreeg ik vlak na zo'n grote staking al een verzoenende boodschap van de vakministers. 'Wat gebeurd is, is gebeurd: laat ons nu maar weer rond de tafel gaan'. Informeel natuurlijk, dat vertelden ze niet in de kranten. Niemand is tevreden met een staking, maar het is wel eens nodig voor onze mensen.” Acties leiden zo vaak tot meer luisterbereidheid op het sociale vlak.

Nationale stakingen hebben in het verleden altijd resultaat opgeleverd. Maar volgens Van Goethem is dat sinds de huidige regering niet langer het geval. Tegenwoordig is er minder marge voor onderhandelingen. “Vroeger was er veel meer speelruimte. De algemene stakingen waren een zeer effectief middel voor de bonden om hun politieke familie tot de orde te roepen”, verklaart Van Goethem. “Maar nu zitten we in een ander politiek spectrum waarbij N-VA - en in mindere mate ook Groen - niet hoog oplopen met de vakbonden.”

“Sinds N-VA aan de macht is, lijkt het effect van die stakingen dan ook uitgewerkt. Het land eens platleggen kon de slinger weer wat de andere kant doen opgaan, maar nu komt die boodschap niet meer aan. Een liberaal als Guy Verhofstadt kon krasse taal spreken, maar N-VA maakt er vandaag zelfs een sport van om tegen de bonden in te gaan."