Wat de terugkeer van Donald Trump betekent voor Oekraïne, China en het Midden-Oosten

Met de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis staat de Amerikaanse buitenlandse politiek op een kantelpunt. Zijn “America First”-filosofie, die sterk leunt op non-interventionisme en economische bescherming, kan een herdefiniëring betekenen voor de geopolitieke relaties van de VS.

Trump heeft tijdens zijn campagne herhaaldelijk gesteld dat hij de oorlog tussen Rusland en Oekraïne “binnen een dag” zou kunnen beëindigen. Hoewel hij vaag bleef over hoe hij dat zou aanpakken, suggereerde hij dat hij zou bemiddelen voor een deal. Eerder publiceerden voormalige veiligheidsadviseurs een document waarin werd geopperd om de Amerikaanse steun aan Oekraïne te koppelen aan vredesbesprekingen met Rusland, met als lokmiddel een uitstel van Oekraïne’s NAVO-lidmaatschap.

Critici, waaronder Democraten en Europese bondgenoten, waarschuwen dat dit neerkomt op het in de steek laten van Oekraïne. Een analist van de EU zei onlangs: “Dit zou een geopolitieke aardverschuiving veroorzaken en een gevaarlijk signaal afgeven aan Rusland en andere mogendheden.”

Trump’s eerdere uitlatingen over NAVO — waarin hij Europese landen beschuldigde van ‘freeriding’ op Amerikaanse bescherming — maken Europese leiders zenuwachtig. “Is het een onderhandelingstactiek, of zou hij echt stappen ondernemen om zich terug te trekken?”, vroeg een NAVO-diplomaat zich hardop af.

Trump’s belofte om “vrede” te brengen in het Midden-Oosten roept ook vragen op. In het verleden trok hij de VS terug uit de nucleaire deal met Iran en nam hij een harde lijn aan met de moord op generaal Qasem Soleimani. Zijn sterk pro-Israëlische houding, zoals het erkennen van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, werd geprezen door premier Netanyahu, die hem “de beste vriend die Israël ooit heeft gehad in het Witte Huis” noemde.

Toch was het beleid niet zonder controverse. De Palestijnse Autoriteit boycotte de Trump-administratie, waardoor hun positie verder verzwakte. “Trump heeft een polariserend effect gehad", zei een Midden-Oostenanalist. “Zijn beleid creëerde historische deals zoals de Abraham-akkoorden, maar vergrootte ook de kloof voor de Palestijnen.”

De verhouding met China wordt misschien wel het meest spannend. De eerdere retoriek van Trump, waarin hij president Xi Jinping omschreef als “briljant en gevaarlijk,” werd zowel bewonderd als bekritiseerd. Tijdens zijn vorige termijn voerde hij handelsbelemmeringen in, wat leidde tot een escalerend conflict dat zowel de Amerikaanse als de Chinese economie beïnvloedde. Trump stelde in oktober zelfverzekerd dat Xi hem niet zou uitdagen: “Hij weet dat ik gestoord ben", zei hij, verwijzend naar zijn bereidheid om harde maatregelen te nemen, zoals het opleggen van verpletterende tarieven.

Trump’s aanpak was zowel zijn kracht als zijn risico. “Zijn onvoorspelbaarheid wordt vaak gezien als een troef", zei een voormalig topadviseur, “maar in een gespannen situatie zoals Taiwan kan dat net zo goed leiden tot een crisis.”

De terugkeer van Trump belooft dus een onvoorspelbare periode voor de internationale politiek. Zijn verleden en campagneretoriek suggereren dat de wereld zich moet voorbereiden op mogelijke nieuwe spanningen, maar ook op kansen voor heronderhandelingen en verschuivingen in allianties. Hoe de komende jaren zullen verlopen, blijft een vraag, maar dat het spannend wordt, is wel zeker.