Als eerste militair op terroristenlijst maar nooit onderzocht: wat ging er mis in de zaak-Jürgen Conings?

Een intern legeronderzoek, dat gisteren voorgesteld werd door minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS), heeft verschillende fouten blootgelegd. Volgens minister Dedonder is de zaak-Conings te wijten aan "een opeenstapeling van allerlei fouten". Blunders die niet enkel gemaakt werden door de militaire inlichtingendienst, maar door verschillende partijen.

Conings verdween op 17 mei nadat hij wapens gestolen had en bedreigen geuit had tegenover viroloog Marc Van Ranst en een moskee in het Limburgse Eisden. In het legeronderzoek wordt onder andere gesproken over het hoge verloop van personeel binnen de militaire inlichtingendienst ADIV, tot een zevende per jaar.

Bij diezelfde geheime dienst stond Conings al sinds 2019 in het vizier als potentieel gevaarlijke man. Maar er werd niets met die informatie gedaan. Zelfs niet toen hij begin 2021 als eerste militair op de terroristenlijst van anti-terreurorganisatie OCAD kwam te staan.

"Het hoofd van de ADIV (Philippe Boucké, red.) wordt geacht zijn informatie te ontvangen tijdens briefings door de verschillende teams van zijn dienst, die op regelmatige tijdstippen georganiseerd worden. Het is niet de taak van de chef van ADIV om zelf in eigen persoon de gegevensbank van OCAD te raadplegen. Hij heeft andere verantwoordelijkheden", zei minister Dedonder in de persconferentie van gisteren.

Het legeronderzoek wees ook uit dat de vertegenwoordiger van de militaire geheime dienst afwezig was op de OCAD-vergadering waarop de zaak-Conings besproken werd. De man verkreeg pas na een aantal weken informatie in een dossier van tien pagina’s. Hij was zelf maar pas tot chef benoemd aangezien de geheime dienst een personeelstekort heeft van 20%.

Toen Conings’ veiligheidsmachtiging, waarmee hij toegang kreeg tot gevoelige informatie, werd ingetrokken in 2020, werd dit door ADIV gemeld aan een overste van Conings in de kazerne van Leopoldsburg. "Er is echter discussie tussen de aanwezigen over de inhoud van dat gesprek", aldus Dedonder.

De intrekking kreeg dus geen concreet gevolg. Ook toen Conings een andere functie kreeg was HR nog altijd niet op de hoogte van racistische en extreemrechtse uitlatingen die hij deed op Facebook.

Ook de veiligheidsvoorschriften in het munitiedepot in Leopoldsburg werden slecht nageleefd. Bovendien werden er onterecht raketwerpers aangekocht en opgeslagen in het depot, om "de kennis van de wapeninstructeurs te vergroten". Conings nam op maandag 17 mei vier raketwerpers mee. Ze werden een dag later teruggevonden in zijn wagen.

Later deze maand komt het Comité I, dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten, nog met een aparte audit. In het verleden was die al kritisch over het toezicht op extremisten binnen het leger.

Daarna wil Dedonder een reeks aanbevelingen formuleren om een herhaling van de zaak-Conings te vermijden. Ze pleit onder meer voor extra veiligheidsscreenings.