Merel bijna verdwenen uit tuinen: virus slaat hard toe

Waar de merel vroeger onbetwist de nummer één was in onze tuinen, lijkt hij vandaag stilaan een zeldzamere verschijning te worden. De resultaten van het Grote Vogelweekend van Natuurpunt leggen een stille maar zorgwekkende terugval bloot, met één duidelijke boosdoener: het usutuvirus.

Jarenlang stond de merel symbool voor het Vlaamse buitenleven. Tussen 2004 en 2017 werd hij in bijna elke tuin gespot — soms zelfs in meer dan 90 procent van de deelnemende huishoudens. Maar anno 2025 is dat beeld drastisch veranderd. Slechts 63 procent van de tuinen kreeg nog bezoek van een merel, een daling van bijna een derde in vergelijking met de start van de tellingen.

Ziekteverwekker uit Afrika
Het usutuvirus, een van oorsprong Afrikaanse ziekte die door muggen wordt overgedragen, blijkt de grote spelbreker. Sinds het virus in 2016 zijn intrede deed, kreeg de merelpopulatie zware klappen. Vooral in 2016 en 2017 liep het mis: in sommige regio’s verdween zelfs de helft van de broedpopulatie. Herstel blijkt voorlopig moeizaam.

De merel is niet de enige die het moeilijk heeft. Ook de huismus gaat al jaren achteruit. Met een aanwezigheid van 42,4 procent scoort de soort het slechtst sinds het begin van de tellingen, vooral door het verdwijnen van geschikte leefplekken.

Toch is niet alles somber: soorten als de kauw en de kleurrijke putter lijken zich wél beter aan te passen aan de veranderende omgeving.

Bijna 900.000 vogels geteld
Ondanks de sombere cijfers over bepaalde soorten, blijft de betrokkenheid groot: 57.650 mensen namen deel aan het Grote Vogelweekend en samen telden ze liefst 887.728 vogels.