De dood van
paus Franciscus heeft wereldwijd voor rouw en bezinning gezorgd. Maar terwijl het Vaticaan zich voorbereidt op een nieuwe conclaaf, gonst het op sociale media en in sommige kringen van een eeuwenoude voorspelling: dat Franciscus de laatste paus zou zijn. Komt er écht geen opvolger meer?
De kiem van het gerucht ligt bij een document uit de zestiende eeuw: De profetie van de pausen. Deze werd in 1590 gepubliceerd door de benedictijn Arnold de Wyon, maar toegeschreven aan de Ierse bisschop Malachias, die al in de twaalfde eeuw zou geleefd hebben. Het document bevat 112 mysterieuze Latijnse spreuken, elk zogezegd verwijzend naar een toekomstige paus.
En daar wringt het schoentje: paus Benedictus XVI – Franciscus’ voorganger – zou volgens deze telling de 111e zijn. De laatste, nummer 112, wordt beschreven als 'Petrus Romanus', een figuur die het einde der tijden inluidt. De tekst voorspelt dat “de zevenheuvelige stad” – een verwijzing naar Rome – zal worden verwoest.
Is paus Franciscus ‘Petrus Romanus’?
Voor sommigen is de link snel gelegd. Paus Franciscus koos zijn naam naar Franciscus van Assisi, wiens vader Pietro heette – wat ‘Petrus’ betekent. Genoeg voor sommigen om de profetie in hem te herkennen. Maar veel experts noemen dit vergezocht of zelfs ronduit onzin.
“De tekst werd waarschijnlijk gefabriceerd om de verkiezing van een bepaalde kardinaal te beïnvloeden,” aldus James Weiss, professor kerkgeschiedenis aan Boston College. Volgens hem ontbreekt elke geloofwaardige onderbouwing voor de voorspelling.
De katholieke kerk heeft zich nooit officieel uitgesproken over het document. Mogelijk wil het Vaticaan geen extra legitimiteit geven aan een tekst die historisch twijfelachtig is. Ondertussen bereiden acht kardinalen zich stilletjes voor op een mogelijk conclaaf, ver weg van de schaduw van doemprofetieën.
De realiteit is weerbarstiger dan de mythe
Hoewel de profetie opnieuw viraal gaat na het overlijden van paus Franciscus, blijkt ze bij nader inzien vooral voer voor sensatie. De toekomst van de katholieke kerk zal vermoedelijk niet bepaald worden door een oud manuscript, maar door de keuze van het College van Kardinalen. Want zelfs in tijden van mysterie en symboliek blijft de realiteit doorslaggevend.